Wczytywanie...
Umowa darowizny została unormowana w Kodeksie cywilnym w art. 888 KC i n. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Jednocześnie oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Należy jednak pamiętać, że niektóre czynności ze swej natury wymagają formy aktu notarialnego dla swojej ważności. Będzie tak w przypadku m.in. darowania nieruchomości. Przekazanie domu, czy mieszkania nie będzie ważne, jeżeli nie nastąpi w formie aktu notarialnego, nawet jeżeli wydanie nieruchomości faktycznie nastąpi.
Co istotne darczyńca odpowiada za szkodę wynikłą w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy darowizny, a jeżeli spóźnia się ze spełnieniem swojego świadczenia - obdarowanemu przysługują wówczas odsetki za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa. Ponadto w przypadku, gdy darowana rzecz ma wady, darczyńca obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził obdarowanemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich we właściwym czasie.
W art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn unormowany został zakres opodatkowania. I tak, zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego; darowizny, polecenia darczyńcy; zasiedzenia; nieodpłatnego zniesienia współwłasności; zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu; nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności. Podatkowi podlega również otrzymanie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz otrzymanie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.
W odniesieniu do art. 14 omawianej ustawy, darowizna jest opodatkowana w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Z kolei zaliczenie do danej grupy następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której zostały rzeczy i prawa otrzymane.
Do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, macochę i teściów.
Co istotne - za rodziców uważa się także przysposabiających, a za zstępnych również przysposobionych i ich zstępnych oraz osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, a za wstępnych odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.
Do grupy II zalicza się zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
Do grupy III zalicza się innych nabywców.
Z kolei zgodnie z art. 15 omawianej ustawy podatek oblicza się od
nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skal szczegółowo wskazanych w tym
przepisie.
Zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od
podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba,
rodzeństwo, ojczyma i macochę. Oznacza to, że osoby będące członkami najbliższej rodziny mogą
dokonywać darowizny i korzystać ze zwolnienia od podatku. Należy jednak spełnić pewne
warunki. Obdarowani, w przypadku, gdy darowizna została otrzymana w ramach
najbliższej rodziny, muszą zgłosić nabycie własności rzeczy lub wspomnianych wyżej
praw właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania
obowiązku podatkowego, przy czym w przypadku darowizny jest to chwila złożenia przez darczyńcę
oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy -
chwila spełnienia przyrzeczonego świadczenia, a jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają
szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich
oświadczeń. W przypadku natomiast darowizn pieniężnych, których
wartość doliczona do majątku otrzymanego łącznie od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie
nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza 36 120 zł - udokumentują ich
otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w
banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy wartość majątku
ostatnio otrzymanego doliczona do wartości majątku otrzymanego dotychczas od tej samej osoby lub po tej
samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie
przekracza 36 120 zł lub nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu
notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron. Oznacza to, że darowanie
tej samej osobie w okresie 5 lat kwoty przekraczającej 36 120 zł wymaga dokonania zgłoszenia we
właściwym urzędzie, chyba że przekazanie środków zostało udokumentowane umową sporządzoną w formie
aktu notarialnego lub w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.Podatek na rzecz osoby najbliższej - warunki zwolnienia z podatku
Co w sytuacji, gdy otrzymamy darowiznę środków pieniężnych od osoby najbliższej w gotówce i postanowimy wpłacić je samodzielnie na rachunek bankowy? Literalne brzmienie przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn każe przypuszczać, że taka sytuacja wymagać będzie od nas zapłaty podatku. Nie jest to jednak takie oczywiste.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 czerwca 2019 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II FSK 2377/17 uznał, że: "Wykładnia przepisu art. 4a ust. 1 pkt u.p.s.d. nie może sprowadzać się jedynie do szukania sensu poszczególnych wyrazów - przeciwnie, powinna być połączona z analizą celu regulacji prawnej. Przy interpretacji regulacji prawnej inspirowanej celem społecznym nie sposób abstrahować od tego celu i poprzestać wyłącznie na odkodowaniu sensu słów i wyrażeń użytych w przepisie, czyli na wykładni literalnej. Tak więc istotne jest, czy darowizna pomiędzy osobami wymienionymi w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. rzeczywiście miała miejsce. Fakt ten w rozpoznanej sprawie był niekwestionowany, a więc nie było podstaw do twierdzenia, że podatnik ze zwolnienia skorzystać nie może tylko dlatego, że wpłata na rachunek bankowy nastąpiła z adnotacją "wpłata własna".
Powyższe stanowisko nie jest odosobnione. W wyroku z 24 sierpnia 2017 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II FSK 2104/15, Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że "Skoro u podłoża regulacji zawartej w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. leżała ochrona interesów majątkowych członków najbliżej rodziny, polegająca na zwolnieniu od podatku nabycia przez nich rzeczy lub praw majątkowych, to tak ujętego celu regulacji nie mogą unicestwić wyłącznie takie technikalia jak dokumentowanie darowizny, w sytuacji gdy nie budzi żadnych wątpliwości jej przekazanie. Wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. sposób dokumentowania darowizny ma służyć zapobieżeniu fikcyjnym umowom darowizny sporządzanym wyłącznie dla zmniejszenia obciążeń podatkowych, a nie stworzyć barierę w skorzystaniu ze zwolnienia od podatku. Istotne jest zatem, czy darowizna pomiędzy osobami wymienionymi w tym przepisie faktycznie miała miejsce. Wpłacenie darowizny na rachunek bankowy męża, do którego żona ma upoważnienie, nie stoi na przeszkodzie do zastosowania zwolnienia z art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. Ze zwolnienia z podatku od darowizn korzysta również kobieta, która dostała przelewem pieniądze od matki, nawet jeśli trafiły one na konto bankowe jej męża.".
Podobnie wypowiedział się również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 1470/17, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt II FSK 3954/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 26 lutego 2020 r., sygn. akt I SA/GI 1000/19.
Darowiznę zgłasza się we właściwym urzędzie skarbowym, przy czym w przypadku, gdy przedmiotem darowizny jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania, spółdzielcze prawo do pomieszczenia użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, nieodpłatne użytkowanie nieruchomości lub służebności, właściwy jest urząd według miejsca położenia nieruchomości. Z kolei w pozostałych przypadkach właściwy jest urząd miejsca zamieszkania nabywcy w dniu, gdy powstał obowiązek podatkowy. Gdy jednak obdarowany nie posiada takiego miejsca - jest to urząd właściwy dla ostatniego miejsca pobytu\ nabywcy w tym dniu.
W celu dokonania zgłoszenia należy wypełnić formularz SD-Z2 i złożyć w odpowiednim urzędzie skarbowym, wysłać go na adres właściwego urzędu skarbowego lub dokonać zgłoszenia przez Internet. Formularz do druku można pobrać na stronie podatki.gov.pl.
Zgłaszając darowiznę przez stronę internetową konieczne jest podatnie takich informacji jak:
2022-08-01
2023-07-27